Voor een autistische adolescent kan het beschikken over een plek om zich terug te trekken wanneer overprikkeling dreigt, het verschil maken tussen de dag doorstaan of instorten. Het identificeren en veiligstellen van deze toevluchtsoorden is een essentiële preventiestrategie.
Het vitale belang van herstelruimtes
In de intens stimulerende omgeving van de middelbare school heeft de autistische adolescent de mogelijkheid nodig om zich tijdelijk terug te trekken om zijn zenuwstelsel te reguleren. Deze momenten van terugtrekking zijn geen vlucht of vermijding: het zijn preventiestrategieën die herstel mogelijk maken voordat het breekpunt wordt bereikt.
Zonder toegang tot deze toevluchtsoorden heeft de adolescent slechts twee opties: volhouden tot totale uitputting, of instorten midden in de stressvolle omgeving. Geen van deze opties is bevredigend.
Het hebben van een geïdentificeerd en toegankelijk “toevluchtsoord” maakt het verschil. De adolescent weet dat hij een uitweg heeft, wat paradoxaal genoeg kan helpen om langer vol te houden, omdat hij zich minder opgesloten voelt.
Potentiële toevluchtsoorden
Elke instelling is anders, maar bepaalde plekken lenen zich over het algemeen beter dan andere voor de functie van toevluchtsoord.
De mediatheek (Centrum voor Documentatie en Informatie)
De mediatheek is vaak een van de rustigste plaatsen in de instelling. Rust wordt er verwacht en de stilteregels worden over het algemeen gerespecteerd. De verlichting is er soms zachter dan in de klaslokalen.
De voordelen van de mediatheek zijn onder meer de rustige sfeer, de aanwezigheid van een welwillende volwassene (de bibliothecaris), en de mogelijkheid om zich autonoom bezig te houden (lezen, schoolwerk).
De beperkingen kunnen beperkte openingstijden zijn, drukte op bepaalde momenten (groepsopdrachten, middagpauze), en het feit dat het niet altijd geschikt is voor een noodterugtrekking (je kunt er niet altijd naartoe zonder vooraf te waarschuwen).
De ziekenboeg
De ziekenboeg is vaak rustig en biedt het voordeel van een volwassen aanwezigheid die is opgeleid om te luisteren. Het kan een goede toevlucht zijn bij overprikkeling met fysieke manifestaties (hoofdpijn, misselijkheid door stress).
De voordelen van de ziekenboeg zijn onder meer de aanwezigheid van een zorgprofessional, de over het algemeen rustige en geruststellende sfeer, en de legitimiteit van de terugtrekking (geen rechtvaardiging nodig).
De beperkingen kunnen beperkte openingstijden zijn, soms grote drukte (zorg voor andere leerlingen), en het risico dat het personeel niet is opgeleid voor de specifieke behoeften van autisme.
Het leerlingenbegeleiding kantoor
Het kantoor van de leerlingbegeleiders of toezichthouders kan soms een toevluchtsoord bieden. Alles hangt af van de indeling van de ruimtes en de beschikbaarheid van het personeel.
Het belangrijkste voordeel is de aanwezigheid van refererende volwassenen die de leerling kennen. Het nadeel kan de drukte zijn (veel leerlingen komen naar leerlingenbegeleiding om verschillende redenen) en mogelijk lawaai.
Een speciaal kantoor
Sommige instellingen beschikken over of kunnen een ruimte inrichten die specifiek is bedoeld voor de terugtrekking van leerlingen met speciale behoeften. Dit kan een klein kantoor zijn, een rustruimte, een rustige hoek in een weinig bezochte gang.
Het voordeel van een speciale ruimte is dat deze kan worden ingericht om aan sensorische behoeften te voldoen (zachte verlichting, comfortabel meubilair, regulatiemateriaal). Het nadeel is dat niet alle instellingen over een dergelijke faciliteit beschikken.
Buitenruimtes
Afhankelijk van de configuratie van de instelling kunnen bepaalde weinig bezochte buitenruimtes als toevluchtsoord dienen: een afgelegen hoek van het schoolplein, een tuin, een overdekte ruimte op afstand.
Frisse lucht en open ruimte kunnen regulerend werken voor sommige adolescenten. De beperkingen zijn onder meer afhankelijkheid van weersomstandigheden en minder toezicht door volwassenen.
Hoe de beste toevluchtsoorden te identificeren
Het vinden van de juiste toevluchtsoorden vereist een verkenning van de instelling en onderhandeling met het personeel.
De instelling verkennen
Verken samen met uw adolescent, of door de instelling te vragen, de verschillende beschikbare ruimtes. Identificeer degene die het rustigst zijn, het minst bezocht, het meest toegankelijk.
Bezoek ze op verschillende momenten van de dag: een rustige plek om 8 uur kan om 10:30 uur overvol zijn.
Het niveau van lawaai en stimulatie evalueren
Evalueer voor elke potentiële locatie het niveau van sensorische stimulatie. Zijn er zoemende tl-buizen? Dringt het geluid van de gangen door? Is de verlichting agressief?
Een plek die “rustig” lijkt voor een neurotypisch persoon kan nog te stimulerend zijn voor een overgevoelige autistische adolescent.
Toegankelijkheid controleren
Het ideale toevluchtsoord is snel en zonder obstakels toegankelijk. Als de adolescent door de hele instelling moet lopen, meerdere toestemmingen moet vragen of moet wachten tot een volwassene beschikbaar is, verliest het toevluchtsoord zijn nut in noodgevallen.
Officiële toegang onderhandelen
Zodra de potentiële toevluchtsoorden zijn geïdentificeerd, onderhandelt u met de instelling over officiële toegang. Deze toegang kan worden geformaliseerd in het PAP of PPS.
Te verduidelijken vragen zijn onder meer: wanneer kan de adolescent erheen (met toestemming? op een simpel signaal? op elk moment?), hoe lang mag hij blijven, wie moet hij waarschuwen, wat doet hij met de gemiste lessen tijdens de terugtrekking?
Hoe toevluchtsoorden effectief te gebruiken
Toegang hebben tot een toevluchtsoord is niet genoeg: je moet ook weten wanneer en hoe je het moet gebruiken.
Waarschuwingssignalen herkennen
De adolescent moet leren zijn eigen overbelastingssignalen te herkennen VOORDAT hij het breekpunt bereikt. Een preventief gebruikt toevluchtsoord is veel effectiever dan een toevluchtsoord dat als laatste redmiddel wordt gebruikt.
De signalen kunnen lichamelijk zijn (spanning, hoofdpijn, versnelde hartslag), cognitief (concentratiemoeilijkheden, verwarde gedachten), of emotioneel (toenemende irritatie, neiging tot huilen).
Een duidelijk protocol hebben
De adolescent moet precies weten hoe te handelen om naar het toevluchtsoord te gaan. Een duidelijk protocol, van tevoren overeengekomen, vermindert de stress van de aanpak.
Bijvoorbeeld: “Wanneer ik voel dat het te moeilijk wordt, toon ik mijn kaart aan de docent, verlaat ik de klas zonder uitleg te hoeven geven, en ga ik naar de mediatheek. Ik blijf de nodige tijd (maximaal 30 minuten), en ga dan terug naar de les of naar de volgende les.”
Regulerende activiteiten hebben
Eenmaal op het toevluchtsoord heeft de adolescent behoefte om te weten wat te doen om zich te reguleren. Simpelweg op een rustige plek zijn kan voldoende zijn, maar activiteiten of regulerende hulpmiddelen kunnen helpen: ademhalingstechnieken, fidgets, muziek (indien toegestaan), tekenen, lezen.
Deze hulpmiddelen kunnen van tevoren worden voorbereid en op het toevluchtsoord of in de tas van de adolescent worden achtergelaten.
Weten wanneer terug te keren
Het toevluchtsoord is geen permanente vermijding. Het doel is voldoende te herstellen om de activiteiten te kunnen hervatten. De adolescent moet leren te beoordelen wanneer hij klaar is om terug te keren.
Er kan een timing worden afgesproken (“ik blijf 15 minuten en dan evalueer ik opnieuw”), of de adolescent kan leren te voelen wanneer zijn zenuwstelsel tot rust is gekomen.
Communicatiemiddelen om toegang te krijgen tot het toevluchtsoord
Vragen om de klas te verlaten wanneer je overbelast bent, kan moeilijk zijn. Communicatiemiddelen kunnen deze aanpak vergemakkelijken.
De exitkaart
Een kaart die de adolescent eenvoudig aan de docent kan tonen, zonder zijn verzoek verbaal te hoeven uitleggen. De kaart kan aangeven waar hij naartoe gaat en de geschatte duur van zijn afwezigheid.
Deze kaart kan in het PAP/PPS worden vermeld en aan het begin van het jaar aan alle docenten worden gepresenteerd.
Een afgesproken signaal
Een discreet signaal dat met de docent is afgesproken (een gebaar, een woord) kan de behoefte om te vertrekken aangeven zonder de aandacht van andere leerlingen te trekken.
Een app of een sms
Voor adolescenten die een telefoon hebben en deze mogen gebruiken, kan een vooraf opgenomen bericht naar de leerlingbegeleider of de ziekenboeg worden gestuurd om hen te waarschuwen voor de komst van de leerling naar het toevluchtsoord.
Training voor betere begeleiding
Het begeleiden van uw adolescent bij het gebruik van terugtrektstrategieën vereist een goed begrip van zijn behoeften.
De training De emoties van een autistische adolescent beheren aangeboden door DYNSEO helpt u de mechanismen van sensorische overbelasting te begrijpen en effectieve preventiestrategieën te ontwikkelen.
Voor situaties waarin het toevluchtsoord niet voldoende was en een instorting plaatsvindt, biedt de training Autisme: Dagelijkse Moeilijke Situaties Beheren begeleidingsstrategieën.
Hulpmiddelen om het toevluchtsoord uit te rusten
Aangepaste hulpmiddelen kunnen op het toevluchtsoord of in de tas van de adolescent worden geplaatst om regulatie te vergemakkelijken.
MIJN WOORDENBOEK kan worden gebruikt om regulatiekaarten te maken: afbeeldingen die ademhalingstechnieken tonen, ontspanningsoefeningen, herinneringen aan copingstrategieën.
Het programma JOE, de hersencoach, indien geïnstalleerd op een tablet die toegankelijk is op het toevluchtsoord, kan een zachte en voorspelbare cognitieve activiteit bieden om te helpen bij regulatie.
Conclusie
Toevluchtsoorden binnen de schoolinstelling zijn een waardevolle bron voor autistische adolescenten. Ze bieden een veiligheidsklep die instortingen kan voorkomen en het mogelijk maakt de hele dag vol te houden.
Het identificeren van deze ruimtes, het onderhandelen over officiële toegang, leren ze op het juiste moment en op een effectieve manier te gebruiken, maakt deel uit van de essentiële preventiestrategieën.
Uw rol als ouder is om uw adolescent te helpen deze toevluchtsoorden te identificeren, de toegangsvoorwaarden met de instelling te onderhandelen, en hem te begeleiden bij het leren van hun optimaal gebruik.
—
Dit artikel maakt deel uit van een reeks gewijd aan de begeleiding van autistische adolescenten bij het beheren van hun emoties. Vind de andere artikelen op de DYNSEO blog om elk thema te verdiepen.
